“Her şey benim için” dünyasında şefkatli çocuk yetiştirmenin 7 yolu

Eğer bana günümüz dünyasında çocuklarımızın öğrenmesi gereken en önemli şeyi sorsaydınız, cevabım “empati” ya da başkasını hissetme becerisi olurdu.

Neden? Bir eğitim psikoloğu olarak empati kurma yeteneğinin çocuklarımızın gelecekteki sağlığını, refahını ve mutluluğunu etkilediğini biliyorum. Ve bir anne olarak bunun çocuğunun daha sağlıklı ilişkiler kurmasına, güçlü bir karakter geliştirmesine ve bir olay karşısında yaşadığı şoku nasıl atlatabileceğini öğrenmede ona yardımcı olduğunu öğrendim. Empati bunun yanında çocuklarımızı şefkatli olmaları konusunda motive ediyor. Çocuklarımız bu mucizevi kapasiteyle doğmalarına karşın bu konuda beslenmeleri de gerekiyor.

İşte size “Empatik çocuklar ‘her şey benim için’ dünyasında neden başarılı oluyor?” kitabında da yer alan ve günümüz dünyasında şefkatli çocuklar yetiştirmesine yardımcı olacak yedi öneri.

1. Duygular hakkında konuşun

Duyguları tanıma becerisinin olmaması çocuklar için çok büyük bir dezavantaj. Tüm bunların ötesinde eğer karşısındaki kişinin duygularını okuyamıyorsa nasıl empati kuracaklar? Günümüzün çocukları konuşmaktan çok yazışıyor ve gün boyunca dijital cihazların fişlerine bağlı yaşıyorlar.

Bu nedenle konuşmanıza duygusal okuryazarlığı öğretecek kelimeler ekleyin. Öncelikle çocuğunuzun hissettiğini düşündüğümüz duygusunu isimlendirin “Sinirli görünüyorsun” ya da “Rahatsızlık mı hissediyorsun?” gibi. Sonra, diğerlerinin duygularını okumasına yardımcı olun. “Sence Sally ne hissediyordur?” Son olarak, onun şefkat ve anlayış göstermesini sağlayan empati duygusunu aktif hale getirin. “Eğer Sally’nin üzgün olduğunu düşünüyorsan ona yardım etmek için ne yapabilirsin?”

2. Nezaketi rutin haline getirin

Çocuklar kendi kendilerine nazik olmaz, düzenli olarak bunu uygulayabilecekleri fırsatlara ihtiyaçları vardır. Bir arkadaşımın “İki nezaket kuralı”nı deneyebilirsiniz. Kızlarına “Her gün senden en az iki nazik şey söylemeni bekliyorum” diyordu. Çocukları bunu size yemekte ya da yatmadan önce söylüyordu. Ve bütün bu uygulamanın karşılığını aldı. Şimdi kızları iyi kalpli birer yetişkin.

3. Onları başkalarının duygularını düşünmeleri konusunda cesaretlendirin

Çocuklar başkalarının bakış açılarını kavramayı o rolü oynayarak öğrenir. Çocuğunuza şefkatsiz ya da başkalarına önem vermeyen davranışlarının etkilerini öğrenmesine yardım etmek için disiplinde “rol oyunu”’nu kullanabilirsiniz. “Duralım ve bunu yeniden yapalım. Fakat bu kez Kevin’ın oyuna çağrılmadığı için kendini nasıl hissettiğini düşün. Şimdi ben senmiş gibi davranacağım. ‘Kevin, bizimle oynayamazsın!’ Sen de şimdi Kevin ol ve dışarıda bırakıldığı için nasıl hissettiğini ve düşündüğünü canlandır.”

Çocuklar başkalarının hislerini ve ihtiyaçlarını ne kadar tasavvur edebilirlerle empati ve şefkat becerileri de o kadar güçlenir. Bu nedenle çocuğunuzun hayali olarak kendini başkasının yerine koyabilmesine yardım edecek yollar bulun.

4. İyilik anlarını yakalayın

Çocuklarımızın akademik başarılarının, atletik cesaretinin ya da sevimli görünüşlerinin fotoğraflarını hemen çekiyoruz. Fakat o klik sesleri çocukların, o anlara ait görüntülerin bizim en çok gurur duyduğumuz zamanlar olduğu fikrini yayıyor. Çocuklarınızın özellikle nazik davranışlar sergilediği anların fotoğraflarını da belirgin bir şekilde hatırladığınızı onlara gösterin ki çocuklarınız da önemsemenin, şefkat göstermenin, ilginin bir anlamı olduğunu fark etsin.

Ve “Notun kaç?” diye sormak yerine “Bugün önemsediğin şey neydi, ne yaptın?” diye sorun. Normal konuşmalarınıza “önemseme”, kelimesini eklediğinizde çocuklar notların ve nezaketin ikisinin de önemli olduğunu anlar.

5. “Acaba...” deyin

Biz genellikle bizim gibi olanlara empati duymaya yatkınız. Empatiyi teşvik etmek için, çocuklarımıza kendi sosyal merkezlerinin dışındaki alanlara uyumlanabilmeleri için yardımcı olmalıyız. Bir evsizin yanından geçerken “Acaba bu gece nerede uyuyacak?” diyebilirsiniz. Farklı bir kültürdeki aileyle ilgili bir film izlerken “Merak ediyorum acaba nasıl hissediyorlar?” diyebilirsiniz. Ya da yaşlı bir komşu için, “Acaba yalnız mı?”...

Bu gibi sorular çocuklarınızın “onlar gibi olmayanlar” hakkında düşünmelerine ve onlardan farklı olsalar bile başka insanların da aynı düşünceleri ve duyguları paylaştıklarını fark etmelerine yardımcı olur. Bu farkındalık çocukların tüm insanları daha çok önemsemeye yatkın olmalarını sağlar.

6. İyilik gözlemi yapın

Dört yaşındaki bir çocuğun yorumu beynimde fırıldak gibi dönüyor: “Ben nazik olmak istiyorum ama annem bana nazik olmayı öğretmedi.” Ne kadar doğru! Eğer şefkatli, önemseyen çocuklar yetiştirmek istiyorsak onlara nasıl böyle olunacağını öğretelim.

7. Önemseyen aile mottosu yaratın

Aile mantrası, sizin çekirdek değerlerinizi açıklayan kısa bir ifadedir. Ayrıca çocukların kendilerini ve inançlarını tanımlamalarına da yardımcı olur. Bu nedenle sizin ailenizi en iyi tanımlayacak kısa bir ifade geliştirin. Örneğin, “Ailemiz yardım eder” ya da “Kimse bakmasa bile biz iyi davranırız”...

Çocukların bu mantrayı içselleştirmek için sık sık duymaya gereksinimi vardır. Bu nedenle, mottonuzu aile hayatınıza almanın yollarını bulmaya çalışın. Bizim ailemiz genellikle sabah bir araya gelir ve bizim taahhütlerimizi sıralar. Bildiğim bir aile, bu taahhütlerini buzdoabına yapıştıyor. Ve bir çocuk ailesinin o kadar sık “Biz şefkatliyiz” dediğini ve bu sloganın kendisi tanımlayan şey haline geldiğini söyledi: “Kendimi önemseyen bir insan olarak görüyorum.” Tekrarlamaya devam edin ta ki çocuğunuz bunu hayatının çalışma prensibi olarak uygulayıncaya kadar...

Empatiyi beslemenin en iyi anları genellikle planlı olmayan, aniden ortaya çıkıveren anlardır. Bu anları, çocuklarınızın başkalarının duygularını hissetmelerine yardımcı olmak için kullanın. Ebeveynlik yolu inişli çıkışlı olabilir ama siz önemseyen, başkalarına değer veren bir çocuk yetiştirmeye odaklanmış halde kalın. Daha iyi bir ödül alamazsınız: iyi bir insan yetiştirmiş olacaksınız.

Kaynak:

#empati #duygusalzeka #şefkat