Çocuk kitabı nasıl seçilir?

Malum, yaz tatiline sayılı günler kaldı. Anne babalar olarak bir yandan çocuklarımızın bu yaz tatilini tam anlamıyla “çocuk” gibi gülerek, eğlenerek, deneyimleyerek geçirmesini istiyoruz, diğer yandan da kimi alışkanlıkları kazandırmak ya da pekiştirmek...

Kitap okuma alışkanlığı da bunlardan biri. Çocuklarımız çok güzel okusun, hep okusun, kitap kurdu olsun diye gözlerimiz üstlerinde. Ama bazen tam da bu niyetten hareket ettiğimiz halde onları kitaplardan soğutabiliyoruz. Gelin, bu yaz çocukların kitapların büyülü dünyasına daha keyifle dalması için yapmamız gerekenleri işin uzmanından dinleyelim. Zarife Biliz, çocuk edebiyatı alanında önde gelen isimlerden biri. Uzun yıllar İyi Kitap dergisinin yayın yönetmenliğini yapmış olan, çeşitli yayınevlerinde yöneticilik ve editörlük görevlerinde bulunan Biliz, anne babalara önerilerini 5 başlıkta şöyle topluyor:

1. Kitap seçiminde çocuğun tercihlerine saygı duyup, ona seçme imkanı ve şansı tanıyın.

2. Çocuğun bir kitabı bırakma hakkına saygı duyun. Zevk olması gereken bir şeyi zorunluluk ve işkenceye çevirmeyin.

3. Birlikte okuyarak, okuma etkinliğini paylaşarak okuma zevkini çoğaltıp, çocuğu bu keyifle tanıştırabilirsiniz. Artık okumayı öğrendi nasıl olsa deyip birlikte, sesli kitap okuma saatlerini bırakmayın. (Burada hemen parantez açmam gerekiyor. Oğlum, okumayı öğrendi diye 'Hadi sen kendin okursun! dediğim an yüzünde oluşan karmaşayı hatırlıyorum. O güne kadar kitap okumayı seven çocuğun kitaplardan uzaklaştığını söylememe gerek yok. Geriye dönüp baktığımda söyleyebildiğim tek şey şu; iyi ki bu hatamın farkına çabuk vardım da okuma saatlerimize hızlı bir geri dönüş yaptım.)

4. Evde sizin de kitap okuyor olmanızın öneminden bahsetmeyeceğim bile.

5. Eğlenceli olduğunu ya da çocuğun ilgisini çekebileceğini düşündüğünüz kitapları çocuğun ulaşabileceği, elinin erebileceği yerlere koyun. Kitabı alıp sadece evde, ortalıkta bulundurabilir, alıp kendiniz okuyabilir (Bu durumda kitap illaki çocuğun dikkat alanına girecektir), çocuğa okuması için öneride bulunabilir yahut ona sesli olarak okumayı önerebilirsiniz.

Bunlar çok güzel. Ama ortalıkta çocuk edebiyatı, çocuk kitapları o kadar geniş bir başlık ki... Acaba kitapları nasıl seçmeliyiz? “Kitap seçme konusu da yukarıdaki maddelerden çok bağımsız değil aslında” diyen Biliz’in öne çıkardığı başlıklar şöyle:

1. Kitabın eğlenceli ya da ilgi çekici olması, okura dokunan bir yönünün olması önemli. Eğer kitabı biz seçiyorsak önce kendi algı ve beğenilerimizle yola çıkarız sanırım ama bu konuda çocuğun tepkilerini gözlemek, onun ne tür kitaplarda hoşlandığını fark etmek gerekir. Bu gözlemler doğrultusunda daha anlamlı ve nokta atışı önerilerde bulunmak mümkün olabilir.

2. İkinci olarak, dikkat edilmesi gereken bir noktayı belirtmek isterim: Piyasada çok özensiz baskılar, kötü Türkçeyle basılmış kitaplar var. Kitabı bu gözle de değerlendirebiliriz. Ama çocuk kitabı kendi seçmişse, okumak istiyor, okuyorsa “Onun dili kötü, aman okuma!” dememeli elbet. Çok okudukça, okuma zevki rafineleştikçe kitabın dilinin iyi olması onun zaten kendi tercih edeceği bir unsur olacaktır.

3. Görselin önemini de ihmal etmeyin. Çocuklar görsel okur yazarlığı harf okur yazarlığından daha önce öğreniyor. Belli bir yaşa kadar, belki ilk gençliğe kadar, kitabın görsel niteliği, iç resimleri kitaba ilgi çekmede önemli bir unsur olabilir. Artık nasıl olsa okumayı öğrendi diye çocuğunuzu resimli kitaplardan uzaklaştırmayın. Tam tersine yazı ve resmin birlikte yarattığı o büyüden sonuna kadar faydalanın.

4. Malum, piyasada çok kitap basılıyor. İyi, ilgi çekici, çocuğun okumaktan zevk alacağı kitaplara ulaşmak için kitap tanıtıp değerlendiren, güvenilir mecraları bulup takip edebilirsiniz. Bloglar, kitap ekleri, dergiler, internet siteleri var. Bir süre takip edince hangi mecranın daha güvenilir olduğunu zaten hissedersiniz. Buradaki kitap değerlendirmeleri de yol gösterici olabilir, anlamlı alternatiflerden haberdar olmanızı sağlayabilir.

#kitap #çocukedebiyatı