Çocukta kolesterol çıkmaz demeyin

Kolesterol, yetişkin hastalığı olarak bilinse de kökeni çocukluk çağına dayanıyor. Üstelik bu dönemde fark edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına da yol açıyor.

Kolesterol düzeyleri kalp ve damar hastalıklarının en önde gelen nedeni olan kolesterolün kökeninin çocuk çağına uzandığını belirten Liv Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Seza Baykan çocuklarda kolesterol tedavisi ve yapılması gerekenler hakkında bilgi veriyor.

KÖTÜ BESLENME KOLESTEROL NEDENİ

Hazır gıda tüketimi ve yanlış beslenme alışkanlıkları sonucu olarak çocukluk çağı obezitesinin “dramatik bir şekilde” arttığına işaret eden Baykan, “Bu erişkin yaşlardaki kalp damar hastalıkları riskindeki artışı da beraberinde getirir. Kolesterol yüksekliği ile ilgili sorunların ortaya çıkmasının uzun yıllar alması, aradaki ilişkinin kurulmasını güçleştirir. Çocukların kolesterol düzeylerini bilmek, özellikle ailede yüksek kolesterol ve kalp damar hastalığı öyküsü var ise mutlaka gereklidir” diyor.

Peki kolesterol nedir? Kısaca karaciğerimiz tarafından üretilen ve vücudumuzda hücre zarları ile bazı hormonların yapımında kullanılan bir madde olarak tanımlanıyor. Önemli olan nokta ise şu; insan vücudu ancak ihtiyacı olduğu kadar kolesterol üretiyor, fazlası dışarıdan gıdalar yolu ile alınıyor. Kolesterol damarlarımızda ihtiyaç duyulan bölgelere lipoprotein adı verilen bir protein aracılığıyla taşınıyor.

İki çeşit lipoprotein mevcut. Dr. Baykan, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL-ya da kötü huylu kolesterol) fazlalığının damar sertliğine ve damar duvarına oturan kolesterol plakları nedeniyle daralmaya yol açtığığını belirterek şöyle devam ediyor:

“Damar sertliği hipertansiyona neden olurken damarlarımızdaki daralma kanın akışını bozarak pıhtı oluşmasına ve sonucunda da kalp krizi ve felçlere yol açar. Yüksek yoğunluklu kolesterol ise (HDL-ya da iyi huylu kolesterol) damarlarımıza yerleşen kötü huylu kolesterolü, metabolize edilerek vücuttan atılması için karaciğere taşıyarak dolaşımdan uzaklaştırır.”

YÜKSEK KOLESTEROLÜN BAŞLICA NEDENLERİ

1. Kalıtım: Ailede kolesterolü yüksek kişilerin bulunması

2. Beslenme: Doymuş ve trans yağlardan zengin beslenme alışkanlığı

3. Obezite: Yaş normallerinin üzerinde bir kiloya sahip olmak

Amerikan Pediatri Kurumu’nun önerisi risk faktörlerine bakılmaksızın her çocuğun 9-11 yaş arası ve sonra da 17-21 yaş arası yüksek kolesterol taramasından geçirilmesi yönünde. Risk faktörlerine sahip çocuklar ve diyabet, hipertansiyon ya da böbrek hastalığı olan çocuklar ise doktorunun önerisi doğrultusunda en erken 2 yaşında olmak kaydıyla 3 yılda bir taranmalıdır.

2-18 yaş çocuklarında kolesterol değerleri:

LDL kolesterol (mg/dl) Total kolesterol (mg/dl) Değerlendirme

< 110 < 170 Normal

110-129 170-199 Sınırda

>129 >199 Yüksek

Kolesterolü düşürmek için neler yapılmalı?

• Meyve, sebze ve tam tahıllardan zengin beslenilmeli.

• Protein için yağsız et, derisi alınmış kanatlı hayvan etleri, balık, baklagiller tüketilmeli.

• Yağsız veya az yağlı süt ürünleri tüketilmeli.

• Margarin kullanılmamalı, zeytinyağı kullanılmalı.

• Şeker ilaveli yiyecek ve içecekten kaçınılmalı.

• Yürüyüş, koşu, bisiklete binmek, yüzmek başta olmak üzere çocuklar günde en az 1 saat fiziksel aktivite yapılmalı. Egzersiz HDL düzeyleri arttırılmalıdır.

• Kolesterol düzeyleri >129 mg/dl olan çocuklar kolesterol düşürmeye yönelik diyete alınmalı ve fiziksel aktivitelerini arttırıcı spor programlarına teşvik edilmeli, 3-6 ay sonra tekrar kolesterol düzeyleri ölçülmelidir.

Dr. Baykan “Tüm bu önlemlere rağmen çocuğunuzun kolesterol ölçümleri kritik düzeylerin altına inmiyorsa 10 yaş ve üzeri çocuklarda ilaç tedavisi gerekebilir” diyor.

#kolesterol #obezite